شیوههای نظارت و اعمال آنها در نظام مردم سالار اسلامی از منظر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
نویسنده
چکیده مقاله:
نظام جمهوری اسلامی ایران، یک نظام مردمسالار دینی است که مشروعیت حاکمیت آن به اراده الهی است. ماهیت این نظام اقتضا میکند که قانون اساسی آن متأثر از پایههای حکومت اسلامی باشد و قانونگذاری آن که بیانگر ضابطههای مدیریت اجتماعی است بر مدار قرآن و سنت جریان یابد و افراد صالح عهدهدار حکومت و اداره کشور شوند؛ به صورتی که احکام اسلامی در همه امور جامعه و رفتار متقابل مردم و دولت اجرا گردد. حال به منظور رعایت احکام شریعت اسلامی و تحقق آن در چارچوب حاکمیت الهی، نظارت در جامعه از ماهیت ویژهای برخوردار است، چراکه نظارت در صورتی که کارشناسانه و همه جانبه باشد نه تنها حسن اجرای قوانین و مقررات را تضمین میکند؛ بلکه نقاط قوت و ضعف آنها را آشکار کرده و در جهت تصحیح و بهبود آن ارائه طریق مینماید. بر اساس این ضرورت، در این پژوهش سعیشده با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با مراجعه به منابع کتابخانهای و اسناد موجود و بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که الهامگرفته از اسلام است، به بررسی شیوههای نظارت و اعمال آن در نظام مردم سالاری دینی ایران بپردازیم. یافتههای پژوهش نشان میدهد که شیوههای نظارت در قانون اساسی به سه شکل (مردم- رهبری- دولت) و به صورتهای مختلف یعنی نظارت مردم شامل (مردم بر مردم/ مردم بر دولت/ مردم بر رهبری) و نظارت رهبری شامل (رهبری بر قوای سهگانه/ رهبری بر نیروهای مسلح/ رهبری بر نهادها و سازمانهای خاص حکومتی) و نظارت دولت بر دولت شامل (نظارت قوای سهگانه بر همدیگر) انجام میگیرد. ضمناً این شیوه ها به چهار نوع اعمال نظارت میکنند که عبارتند از: نظارت استطلاعی- نظارت استصوابی- نظارت استرجاعی و نظارت انضباطی.
منابع مشابه
بررسی لزوم عدالت کارگزاران نظام اسلامی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از منظر منابع اسلامی
هدف: این پژوهش با هدف تبیین ضرورت وجود عدالت کارگزاران نظام اسلامی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از منظر منابع اسلامی و توجه به آن در گزینش کارگزاران نظام اسلامی انجام شده است. روش: روش پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی و مطالعۀ کتابخانهای، با عنای...
متن کاملاصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از منظر قانون اساسی
قانون اساسی، سند ملی و قانون مادر در هر کشوری محسوب می شود که نمایانگر ایدئولوژی حاکم بر آن کشور است. در جمهوری اسلامی ایران با توجه به قیام مردم جهت دستیابی به یک نظام اسلامی و نجات از سلطه ی مستکبرین جهان، همچنین آرای بی نظیر مردمی به چنین نظام و قانون اساسی ای سبب میشود تا از پشتوانه بالای مردمی برخوردار باشد و در عین حال به دلیل آنکه اصول مندرج در قانون اساسی، برگرفته از احکام و قوانین اس...
متن کاملحاکمیت خدا و مردم در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با ویژگیهای منحصر به فرد از دیگر قوانین اساسی به خاطر ترکیب حاکمیت دوگانه خدا و مردم ممتاز است. بر این اساس، مسئله تحقیق این است که چگونه می توان بین حاکمیت تناقضنمای خدا و مردم جمع نمود. پاسخ اجمالی بر مسئله این است که با تکیه بر تعدادی از تعالیم کلامی و فقهی میتوان مدعی شد که برخلاف ظاهر تناقضنمای حاکمیت همزمان خدا و مردم، حاکمیت خدا و مردم نه حاکمیتی دوگان...
متن کاملاقلیتها در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
مطالعه حقوق اقلیتها و گروههای قومی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، نشانگر آن است که علیرغم فقدان الگوی مشخص و منسجم و عدم استفاده از مدلهای رایج جلب و تأیید مشارکت اقلیتها در این سند حقوقی، حقوق گروههای مذکور به طرق گوناگونی مطرح شده و محفوظ مانده است. در قانون اساسی کشورمان، سه مقولة گروه قومی، اقلیت دینی و اقلیت مذهبی از یکدیگر تفکیک شده و در حالی که اقلیت قومی با دو گروه دیگر قابل ج...
متن کاملمبانی نظارت در نظام حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران
موضوع نظارت و کنترل قدرت از مباحث جدی و بحث برانگیز در حقوق اساسی است. ضرورت طرح این بحث از آنجاست که هیچ جریانی در حوزه قدرت منطقاً نمیتواند طرحی منسجم و نظام یافته برای مهار حکومت داشته باشد؛ جز آنکه در گام نخست مواضع خود را در حوزة قدرت از زاویه نظارت تئوریزه کرده باشد و اولین گام در این مسیر استخراجِ مبانی پذیرش و پایه های مشروعیت نظارت بر قدرت در هر نظام حقوقی است. همچنین آنچه قانون گذار یا...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 8 شماره 29
صفحات 74- 97
تاریخ انتشار 2019-08-31
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023